Historia środków identyfikacji dla bydła – Historia wołu Boroméa


Księgosusz (pomór bydła) jest jedną z najwcześniejszych opisanych epizootii.

Historyczne źródła informują nas o masowych chorobach zwierząt w zasadzie tylko w przypadku gdy łączyły się one z masową śmiercią ludzi i zazwyczaj w sposób, który uniemożliwia jednoznaczne rozpoznanie choroby szalejącej w pierwszych wiekach naszej ery. Możemy stwierdzić, że historie chorób były powiązane z dziejami narodów – plagi występowały i były przenoszone podczas masowych przemieszczeń ludzi (np. przemarszu wojsk, migracji za dobrobytem lub ucieczek przed wojnami). Nierzadko za kolebki chorób uznawane były miejsca docelowe wędrującej ludności.

W związku z tym Reynal podejrzewał, że księgosusz został przywleczony do Europy z Dalekiego Wschodu przez woły przepędzane przez mongolskie hordy. Pierwsze stadium pomoru bydła datuje na I w. n.e. – migracja Hunów ze Wschodu nad brzeg Morza Kaspijskiego – drugie stadium księgosuszu datuje na 376 r. – Hunowie z nad Morza Kaspijskiego przemieszczający się aż do centrum Europy.

Wydarzenie z tytułowym wołem miało miejsce 27 sierpnia 1711 r, zostało spisane przez Lancisiego, jest ono jedynym potwierdzonym źródłem ówczesnej epizootii, choć Reynal uważa, że jest to raczej tylko epizod towarzyszący wielkiej pladze, a nie jej źródło. Jednak dla nas może być ciekawym przykładem znaczenia powagi identytfikacji bydła. Kanold, lekarz z Wrocławia, źródło epizootii z 1711 r. przypisał terenom Europy graniczącej z Azją, lub Azji i jest związana z wyprawą Karola XII, kiedy to armia szwedzka spędziła zimę 1709 r. na Ukrainie, zaopatrując się w bydło pochodzące z południowego wschodu guberni, przez którą przeprawiali się Tatarzy w drodze na Moskwę.

Wracając do opowieści – stado zarażonego bydła, przybyłe z Węgier, znalazło się na terytorium Wenecji gdzie przeszło przez wioskę Semeola, oddaloną o dwie mile od Bidoa. Do posiadłości Pampagnini, należącej do Boroméa zabłąkał się jeden z przeprowadzanych wołów. Gospodarz zaprowadził zwierzę do swojego obejścia, by na następny dzień zwrócić go właścicielowi. Osiem dni po wizycie wołu całe bydło w gospodarstwie zachorowało i zdechło…

Po tym wydarzeniu plaga rozniosła się na całe terytorium Wenecji i do wielu innych krajów zachodniej Eurpopy – przez co jeszcze przed końcem stulecia zdechło ponad 200 milionów krów.

Źródła:

1. Leclainche E. (1955). – Histoire illustrée de la médecine vétérinaire, Volume I. Albin Michel, Paris, 250 pp.

2. Reynal J. (1873). – Traité de la police sanitaire des animaux domestiques. Asselin, Paris, 1012 pp

Related Post